Đi đôi với sự phát triển không ngừng của việc xây dựng thành phố, rất nhiều nhà cao tầng mọc lên, thang máy cũng do đó mà trở thành công cụ lên cao không thể thiếu được trong đời sống của con người. Dù là sống trong những kiến trúc cao tầng hay làm việc ở những cao ốc, hoặc đi mua hàng ở các cửa hàng lớn, đến ăn ở các khách sạn cao sang đều cần đến các cầu thang máy lên xuống tự động để phục vụ bạn.
Vậy thì thang máy làm việc như thế nào?
Ý tưởng xây dựng thang máy được gợi ý từ việc lấy nước ở dưới giếng rất sâu lên bằng dây cuốn ròng rọc, vì vậy khoảng không gian đặt thang máy kiểu buồng được gọi là giếng thang máy. Ở nước Pháp, ngay từ hơn 300 năm trước, người ta đã chế tạo một loại “ghế bay”, nó được buộc vào một sợi dây thừng, một đầu dây thừng buộc qua một ròng rọc đặt ở trên đỉnh nhà, nối liền với một vật nặng để giữ cân bằng. Người ngồi trên ghế tựa, có thể làm cho ghế bay lên xuống bằng cách điều chỉnh trọng lượng của vật nặng. Đó là hình thức ban đầu của thang máy.
Về sau, người ta dùng thang máy thuỷ lực và máy bơm nước làm động lực kéo thang máy lên. Năm 1850, nước Mỹ xuất hiện chiếc thang máy đầu tiên kiểu máy cẩu bằng tời, nhưng vì lúc đó chưa có dây cáp thép, thang máy kéo bằng dây gai chỉ có thể dùng để vận chuyển hàng hoá, chở người không an toàn. Mấy năm sau, chiếc thang máy chở người đầu tiên ra đời, nó được lắp một thiết bị an toàn mới, có móc câu bằng kim loại, trong trường hợp dây cáp bị đứt nó có thể găm vào quỹ đạo vận hành của thang máy, đề phòng thang máy bị rơi tự do.
Trên đỉnh của giếng thang máy kiểu buồng hiện nay có lắp động cơ điện, do bộ phận thăng bằng thông qua dây cáp thép có cường độ cao để kéo buồng thang lên xuống. Bên trong cầu thang máy còn lắp các thiết bị an toàn như máy giảm tốc, kìm an toàn và đệm hoãn xung, cho dù dây cáp thép đột nhiên bị đứt, buồng thang máy cũng không thể trực tiếp rơi xuống đáy giếng.
Loại thang máy dốc có tay vịn tự động lại là một loại thang máy cuốn cỡ lớn, thông thường được đặt ở các trung tâm thương mại. Về hình thức, loại công cụ chở khách “tự biết đi” này càng gần gũi với hình dạng bên ngoài của cầu thang thường của nhà cao tầng.
Loại thang cuốn này do nhiều bậc thang hoạt động hợp thành, bên trong có lắp dây xích, ròng rọc nhỏ và đường dẫn, có thể duy trì cho mặt nghiêng của cầu thang chạy lên theo kiểu cầu thang thường. Trên đỉnh của thang cuốn, đường dẫn của bánh sau hạ thấp dần, khiến cho các bậc thang trước và sau dần dần gần như bằng phẳng, khiến cho hành khách lên xuống cầu thang thuận tiện dễ dàng. Thang cuốn tự động có tay vịn có thể chuyển vận vòng đi vòng lại, do đó tuy tốc độ không nhanh, nhưng khả năng chuyển tải lại rất lớn. Hiện nay, người ta còn thiết kế thang cuốn tự động có tay vịn mới, lên xuống kiểu xoắn ốc. Ngoài ra còn loại thang cuốn có tay vịn chạy theo chiều nằm ngang với khoảng cách dài dùng để chở hành khách ở sân bay, mỗi khi hành khách ra khỏi máy bay chỉ cần bước vào cầu thang máy là có thể nhanh chóng đi thẳng ra cửa sân bay.