Oxit bazơ (còn được gọi là oxit kiềm hoặc oxit kiềm thổ) là một loại hợp chất hóa học chứa một nguyên tố kiềm (nhóm 1 trong bảng tuần hoàn) kết hợp với oxi.
Cụ thể, oxit bazơ là oxit của một kim loại kiềm hoặc kiềm thổ. Các nguyên tố trong nhóm 1 bao gồm lithium (Li), natri (Na), kali (K), rubidi (Rb), và xesi (Cs), trong khi nhóm 2 là beryllium (Be), magiê (Mg), canxi (Ca), strontium (Sr), và bari (Ba).
Oxit bazơ thường có tính chất bazơ mạnh trong phản ứng acid-bazơ, vì khi chúng tác động với nước, chúng tạo ra các ion hydroxide (OH⁻). Cụ thể, phản ứng của oxit bazơ với nước là:
Oxit Bazơ + Nước -> Hydroxide Bazơ
Ví dụ phổ biến là oxit natri (Na₂O) và oxit kali (K₂O), khi tương tác với nước, tạo ra hydroxide natri (NaOH) và hydroxide kali (KOH), lần lượt. Các hydroxide này là các dung dịch bazơ mạnh.
Oxit bazơ được sử dụng trong nhiều ứng dụng, bao gồm việc điều chỉnh độ pH trong quá trình sản xuất và trong các quá trình xử lý nước. Chúng cũng là thành phần quan trọng trong việc sản xuất kiềm, gạch men, thủy tinh, và nhiều sản phẩm khác.