Hoa nước còn gọi là tảo hoa, là hiện tượng tảo lam, tảo lục phát triển quá mức trong nước ngọt. Trong sông, hồ khi các loài tảo phát triển thì hình thành một tầng tảo màu xanh rất dày, nó xuất hiện từng mảng màu xanh gọi là “hoa nước”. Hiện tượng này phát sinh ở biển người ta gọi là “triều đỏ”. Những loài tảo này nhả ra chất độc màu xanh đậm, có thể giết chết cá. Sau khi tảo chết đi, trong quá trình rữa nát và phân giải, cần tiêu hao một lượng oxi lớn tan trong nước khiến cho nước bị thối. “Hoa nước” không những phá hoại nguồn nước mà còn ảnh hưởng đến cảnh quan mặt nước.
Sông, hồ, mặt biển và các cửa sông phát sinh “hoa nước” là kết quả nước bị giàu dinh dưỡng, đó là biểu hiện nước bị suy lão. Trong điều kiện bình thường, trong đất bề mặt thường chứa các chất dinh dưỡng cần thiết cho các loài cây sinh trưởng. Những chất này trôi theo nước mưa, qua nước bề mặt thâm nhập vào nguồn nước, các loài sinh vật trong nước hấp thụ những chất này để sinh sôi nảy nở. Vì vậy, trong một thời gian dài, các chất dinh dưỡng chính ở trong nước như: nitơ, phôtpho, v.v… xâm nhập và thoát ra từ nước sẽ đạt đến cân bằng.
Phải qua mấy nghìn năm, thậm chí mấy vạn năm hàm lượng những chất dinh dưỡng này mới dần dần tăng lên.
Ngày nay, cùng với hoạt động của con người ngày càng gia tăng, sản xuất nông nghiệp dùng một lượng lớn phân bón hoá học, nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp đổ vào các sông, hồ khiến cho các chất dinh dưỡng trong môi trường nước tăng lên nhanh chóng. Sự tích luỹ các chất dinh dưỡng này trong nước chỉ trong một thời gian ngắn – một hoặc vài chục năm, thậm chí chỉ mấy năm đã hình thành. Nước “béo” quá sẽ khiến cho các loài tảo thừa cơ sinh sôi nảy nở, khiến cho hệ thống sinh thái thuỷ sinh trong nước bị phá hoại nghiêm trọng. Người ta gọi đó là hiện tượng “giàu dinh dưỡng” quá mức.
Sự phát sinh nước giàu dinh dưỡng quá mức có liên quan đến các loài tảo trong nước nhiều hay ít. Theo các nhà khoa học xác định, nước giàu dinh dưỡng, vào những mùa có ánh sáng Mặt Trời và nhiệt độ thích hợp, số lượng các loài tảo có thể đạt đến một triệu loài trong một lít nước, trong đó thường thường tảo lam và tảo lục chiếm ưu thế. Khi đó mặt nước sẽ xuất hiện từng đám “hoa nước” do các loài tảo này tạo nên.