Con người có khả năng độc lập phán đoán quyết sách, vì con người có khả năng thu thập, ghi nhớ, học tập, quy nạp và phân tích thông tin. Hiện nay người máy còn xa mới có được khả năng này. Dù cho người máy thông minh thế hệ thứ ba cũng vẫn là như vậy. Tuy nhiên, cũng có những người máy thông minh cao cấp, trong điều kiện đặc biệt đã có thể dựa vào sự thay đổi của môi trường mà đưa ra phán đoán độc lập, sửa đổi phương án ban đầu và trong trường hợp không có sự can thiệp của con người đã tự hành động. Loại người máy đó gọi là “người máy kiểu tự chủ”.
Người máy thời kì đầu chỉ biết làm một số công việc mà con người dạy cho nó. Người thao tác “cầm tay” để chỉ dẫn một lượt công việc người máy phải làm. Nội dung chỉ dẫn bao gồm quỹ đạo vận động của người máy, trình tự và điều kiện làm việc. Sau khi chỉ dẫn, người máy liền biết tự động lặp lại công việc. Nguyên là khi nhân viên thao tác dạy cho người máy theo kiểu “tay cầm tay” thì bộ nhớ điện tử lắp đặt bên trong rôbốt hoặc kết nối với nó đã ghi nhớ những tin này. Sau đó, người máy chỉ cần đọc những tin này trong bộ nhớ là bộ điều khiển điện tử sẽ có thể điều khiển hành động của người máy.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của kỹ thuật máy tính, kỹ thuật bộ cảm biến tiên tiến và kỹ thuật trí tuệ nhân tạo thì “hành động” của người máy bắt đầu dần dần thoát khỏi sự can thiệp của con người. Nó có thể tìm hiểu môi trường xung quanh thông qua các loại bộ cảm biến, dựa vào phương pháp phân tích và “tri thức” mà phần mềm “hệ thống chuyên gia” đã cung cấp cùng với sự trợ giúp của các phần mềm khác để độc lập đưa ra phán đoán và quyết sách tương ứng với hoàn cảnh trước mắt. Thậm chí còn có thể sửa chữa chương trình đã lập trình sẵn trong máy tính, từ đó có được hành động tương ứng dưới sự điều khiển của máy tính. Ví dụ người Mĩ vào thập niên 70 thế kỉ XX từng nghiên cứu chế tạo ra một người máy thông minh có chức năng “nhận biết kiểu dáng”. Nó có thể dựa vào quy hoạch tác nghiệp để nhận biết vật thể, đưa ra quyết sách. Các nhân viên nghiên cứu khoa học đã làm thực nghiệm thế này: đưa một vật cản có một mặt dốc và một vật cản có bậc thang đặt bất kỳ ở sân bãi, người máy chỉ có thể bò theo mặt dốc. Kết quả là người máy men theo vật cản một vòng rồi lại một vòng. Qua mấy chục phút “suy nghĩ”, cuối cùng nó đã chọn đúng mặt dốc. Đương nhiên, người máy thông minh hiện nay làm công việc thí nghiệm nhận biết này đã dễ dàng hơn nhiều.
Người máy kiểu tự chủ được dùng khá nhiều trong người máy quân dụng. Một số người máy dùng cho việc trinh sát dã ngoại đã lắp đặt máy tính tiên tiến, các loại bộ cảm biến, rađa Doppler, thiết bị lái tự động và hệ thống GPS hoặc bản đồ điện tử. Chúng qua sự tổng hợp thông tin thị giác, thính giác và sự chỉ đạo của “hệ thống chuyên gia” rồi dựa vào hệ thống con suy luận lắp trong máy tính mà nhanh chóng xác định vị trí của bản thân nó, nhận biết các vật cản và môi trường và dùng camera hồng ngoại để chụp mục tiêu. Khi bản thân nó bị công kích thì sẽ đánh trả không chần chừ.
Người máy vũ trụ kiểu tự chủ là loại người máy thông minh cao cấp. Nó có các chức năng quy hoạch, lập trình và chẩn đoán, có khả năng tự sửa chữa cho bản thân và người máy tương tự khác. Tương lai có thể lắp đặt hệ thống phun khí cho loại người máy này, hoặc đặt nó lên mặt bằng tự do mà đưa nó lên bầu trời, có thể để nó sửa chữa các thiết bị bay bị hỏng hóc.